Jung identificeert 4 van dergelijk symbolen als de belangrijkste archetypes. In verschillende beschrijvingen kom je zowel 4 als 5 basis-archetypen tegen. Het belangrijkste verschil hierbij is dat de ene onderscheid wilt maken tussen man en vrouw (anima en animus), een ander niet.

De archetypen Persona, Anima, Animus, Shaduw en Zelf zijn de meest voorkomende bij mensen geworden en belangrijk voor de theorie van het collectieve onbewuste, maar wat zijn ze?

De Persona

Dit archetype is de mens of uiterlijke persoonlijkheid die zich aan de buitenwereld toont. Dat komt lang niet overeen met wie hij daadwerkelijk is. De Persona is een sociaal masker; mensen maken een goede indruk naar de buitenwereld toe. Het werkt om het ego te beschermen tegen negatieve beelden. Het dragen van dit ‘masker’ doe je je anders voor dan je daadwerkelijk bent. Een persoon kan zich ten onrechte identificeren met een “persoon”. Als de vraag is “Wie ben ik?” Een persoon verhoudt zich gemakkelijk tot zijn “externe persoonlijkheid”: ik ben een dokter, ik ben een advocaat, ik ben een vader, ik ben een Fransman. “Persoon” wordt gevormd op basis daarvan en de houding die een persoon ontwikkelt in de omgang met andere mensen.

Als archetype is ze essentieel om in het dagelijks leven met andere mensen om te gaan.

Het archetype van de “ziel” of “innerlijke persoonlijkheid” is de psychologische houding van een persoon in relatie tot zijn eigen innerlijke wereld. “Ziel” vormt een aanvulling op de “persona” en is er tegenovergesteld aan in zijn eigenschappen. De “innerlijke persoonlijkheid” kan zowel mannelijke als vrouwelijke trekken hebben. C.G. Jung noemt de “innerlijke persoonlijkheid” van een vrouw “Animus” en de “innerlijke persoonlijkheid” van een man “Anima”. De “ziel” van een vrouw draagt ​​mannelijke trekken, en vice versa, de “ziel” van een man is vrouwelijk – volgens het principe van aanvulling op integriteit.

Volgens de filosoof kan men uit het karakter van iemands “persoon” het karakter van zijn “ziel” afleiden: alles wat in , maar om de een of andere reden ontbreekt, bevindt zich in de interne. Als een persoon zich niet bewust is van het complex van hem en manifestaties, d.w.z. zich niet bewust is van zijn “ziel”, dan kan deze mentale inhoud naar buiten worden geprojecteerd, in een echte persoon die een object van liefde of haat wordt. Bewuste aanpassing aan een dergelijk object en bevrijding van zijn invloed is onmogelijk totdat een persoon zich bewust is van de kenmerken van zijn “innerlijke persoonlijkheid”.

De Schaduw

Dit archetype staat voor de duistere of donkerekant van je ziel en is gericht om behoeften direct te bevredigen. Zoals verdrongen ideeën, zwakheden, verlangens, instincten, vooroordelen en tekortkomingen. Het verwijst naar die gewaarwording van een innerlijke conflict dat je soms ervaart wanneer je gefrustreerd, bang, onzeker of boos bent. Er zijn verschillende soorten schaduwen.

Jung zei dat ze confronteren en er jou bewust van zijn, één manier is om welzijn, genezing en persoonlijke vrijheid te verwerven. Van al de archetypen is het archetype van de schaduw ongetwijfeld het archetype met de meest therapeutische waarde. 

Jung heeft ook twee typologieën geïdentificeerd binnen het archetype van de schaduw. De eerste is de persoonlijke schaduw. Die hebben we allemaal. Het omvat al onze kleine frustraties, angsten, egoïsme en de gewone negativiteit. Het andere type is de onpersoonlijke schaduw. Het bevat de meest archetypische essentie van het kwaad en gaat samen met genocide, meedogenloos moorden,

Projectie

De schaduw instinctief, dierlijk en irrationeel. Je kunt ze herkennen aan je eigen projecties. Projecties zijn gedachtes die jij denkt te hebben over andere mensen. Eigenlijk gaan ze over je eigen schaduwkant.

Zelfs als een mens denkt dat hij voorgoed heeft afgerekend met zijn schaduwelementen, kan dit slechts tijdelijk zijn. Ze hebben zich dan teruggetrokken in het onbewuste en kunnen opnieuw opduiken in perioden van crisis en druk uitoefenen op het Ik.

Collectieve verdringing

Volgens Jung kom je de schaduw in veel verschillende vormen, dromen en geschriften tegen. Dit is zichtbaar in de gehele wereld in de vorm van monsters, demonen, draken, slangen etc.

De Anima

Deze archetypen vertegenwoordigen het ontvankelijke principe, de vrouwelijke intuïtie, het vrouwelijk mysterie. In archetypische zin vertegenwoordigen zij de ontwikkeling van de anima. De anima verbindt het bewuste met het onbewuste.

Dit archetype weerspiegelt het vrouwelijk deel van de psyche. Zowel mannen als vrouwen bezitten dit deel, maar bij mannen vormt het een onbewuste tegenpool.

De Animus

Dit is het mannelijke deel van de psyche, dat ook bij zowel mannen als vrouwen aanwezig is. Juist bij vrouwen geldt het als een onbewuste tegenpool.

Animus en Anima, deze archetype staat voor de ‘ware zelf’. Dit is de kern van het collectief onbewuste. 

Jung beschreef dat in het collectieve en persoonlijke onbewuste dit archetype gevonden kan worden. De eerste beschrijft voorschriften over gedragingen, de tweede de persoonlijke ervaringen.  Wat je regelmatig waarneemt is dat de ‘ware zelf’ afwijkt van de persona. 

De combinatie van anima en animus staat ook bekend als heelheid of het heilig huwelijk

Het Zelf

Het zelf  of integriteit laat de authentieke zelf zien, de totale persoonlijkheid van iemand die ervoor zorgt dat iemand zichzelf kan ontwikkelen. Een archetype die volgens Jung het collectief onbewust zijn als de individuele bewust zijn samenvoegt. Dit is volgens Jung: de geïntegreerde persoonlijkheid. “Zelf” is het doel van menselijke zelfontplooiing. Volgens C.G. Jung is de zin van het menselijk leven het ontwikkelen van iemands innerlijke krachten en capaciteiten, om naar persoonlijke volheid te evolueren, met andere woorden, om het archetype van ‘zelf’ te vullen met concrete persoonlijke inhoud.

twee centra van een persoonlijkheid:

• Het zelf dat in het centrum van de ego ligt, waarbij de ego het centrum van het bewustzijn is.
• Bewustzijn, ego en de collectief onbewust (de onbewuste geest) vormen samen een persoonlijkheid.

Het belangrijkste symbool van het archetype van het zelf of zichzelf is de mandala en zijn vele variaties (abstracte cirkel, heilige aureool, roosvenster). Volgens Jung is de heelheid en eenheid van het Zelf, symbolisch uitgedrukt in de volledigheid van figuren zoals de mandala, te vinden in dromen, fantasieën, mythen, in religieuze en mystieke ervaringen. 

Het collectieve onbewuste is onlosmakelijk verbonden met het individu en vormt daarmee samen met andere systemen van de psyche een enkele mentale structuur van de persoonlijkheid. Volgens Jung creëren al deze verschillende niveaus van het onbewuste en bewustzijn onderling verbonden systemen van de psyche: ik, masker (persoon), schaduw, anima, animus, enz. Het Zelf wordt opgeroepen om ze te verenigen.

Jung noemde het integrerende centrum van de structuur, het archetype van eenheid en integriteit, het Zelf. Het fungeert als een integrerend principe en wordt binnen zijn grenzen opgeroepen om alle tegenstrijdige interacties van de mentale structuur te verenigen, de mentale integriteit van het individu uit te drukken en de realisatie ervan als subject te verzekeren. Het zelf is het belangrijkste archetype in de theorie van Jung, het vertegenwoordigt de kern van de persoonlijkheid waaromheen alle andere elementen zijn georganiseerd en verenigd. Wanneer de integratie van alle aspecten van de ziel is bereikt, voelt een persoon harmonie.

Volgens Jung is de ontwikkeling van het Zelf dus het hoofddoel van het menselijk leven. Maar de harmonisatie van de ziel is een complex proces. De ware balans van persoonlijkheidsstructuren is moeilijk of zelfs onmogelijk te bereiken, althans op middelbare leeftijd. Bovendien wordt het archetype van het Zelf pas volledig gerealiseerd als er een integratie en harmonie is van alle aspecten van de ziel – zowel bewust als onbewust. Daarom vereist het bereiken van een volwassen zelf standvastigheid, doorzettingsvermogen, intelligentie en veel levenservaring. Volgens Jung is het uiteindelijke doel in het leven de volledige realisatie van het Zelf, dat wil zeggen de vorming van een enkele, unieke en integrale persoon.

De vorming van het Zelf vindt plaats in het proces individuatie– zo een geestelijke ontwikkeling, wat pas in de tweede helft van het leven wordt gerealiseerd, wanneer het individu volledig is bevrijd van ouderlijke banden en een nieuwe eenheid van bewustzijn en het onbewuste verwerft. De beweging van elke persoon in deze richting is uniek, het gaat door gedurende het hele leven, inclusief het proces van individuatie, waarin er een integratie is van vele tegengestelde krachten en tendensen binnen de persoonlijkheid, de volledige ontwikkeling en uitdrukking van alle persoonlijke elementen.

Volgens Jung kan het Zelf worden weergegeven bij het bereiken van deze sfeer is mogelijk nadat je jezelf kent als een bepaald Archetype symbool: halo van een heilige cirkel, geometrisch symbool, een veelvoud van vier en met een cirkelvormige structuur met een hypothetisch centrum tussen het bewuste en het onbewuste.

Hoe kun je het bestaan ​​van archetypen bewijzen?

De belangrijkste bron van informatie die hun bestaan ​​bewijst, zijn volgens K. Jung dromen. De belangrijkste bron, die het voordeel hebben dat ze onwillekeurige, spontane creaties zijn van de onbewuste psyche. Dromen zijn dus ‘zuivere werken van de natuur, die door geen enkel bewust doel worden vervalst’. Door het persoonlijk te vragen, kan men vaststellen welke van de motieven die in dromen voorkomen, bekend zijn bij de persoon zelf. Van degenen die hem niet bekend zijn, is het noodzakelijk om al die motieven uit te sluiten die hem bekend zouden kunnen zijn.

K. Jung bleef niet alleen bij dromen stilstaan, maar definieerde ook ‘actieve verbeelding’ als een bron van informatie over archetypen. Jung verwijst naar een opeenvolging van fantasieën die voortgaan met vrijwillige concentratie van aandacht. Hij ontdekte dat het bestaan ​​van niet-gerealiseerde, onbewuste fantasieën de intensiteit van dromen verhoogt. In het geval van bewustzijn van dergelijke fantasieën, worden dromen zwakker en verschijnen ze minder vaak.

De derde bron van archetypisch materiaal is buitengewoon interessant omdat het ligt in de waanvoorstellingen van de paranoïde, de fantasieën die we kunnen waarnemen in een staat van trance. Valkuilen in dit geval zijn de moeilijkheid om parallellen te trekken tussen een individueel symbool en een mythologisch symbool.

Andere Archetypes

Daarnaast zijn er nog een aantal archetypen te onderscheiden, die vooral herkenbaar zijn uit de mythologie, volksvertellingen en sprookjeswereld. Er zijn wel meer dan 100 archetypen te onderscheiden, waarvan deze 12 archetypen van Jung de bekendste zijn. De combinaties van persona, schaduw, anima of animus zijn te talrijk.